Chủ nghĩa tư bản - Câu chuyện tình yêu (tiếp theo)

Dưới đây là một phần phụ đề tiếng Việt (có biên tập lại chút) của Ngô Đăng Toàn (Đại học Quốc gia Hà Nội) dịch trong của bộ phim tài liệu "Chủ nghĩa tư bản - Câu chuyện tình yêu" do Micheal Moore thực hiện. Xin chân thành cám ơn Micheal Moore và Ngô Đăng Toàn.  

-----

Phần 1

Phần 2

--------------------------

Luôn có sự phân biệt lớn giữa cách vận hành một quốc gia và cách vận hành một doanh nghiệp.

Thật vậy. Hình như có một sự không ăn nhập giữa việc chúng ta tuyên rao tình yêu đối với nền dân chủ và việc chúng ta quá tự nguyện chấp nhận chế độ độc tài mỗi ngày khi chúng ta đến nơi làm việc.

Mọi việc không như vậy  ở lsthmus Engineering tại Wisconsin. Ở đây họ thiết kế và lắp ráp những máy robot cho nền công nghiệp. Doanh thu vào khoảng 15 triệu đô-la một năm.

Người đàn ông:  Tất cả nhân viên đều là chủ của doanh nghiệp.

Moore: Điều ông ta nói không phải là mấy chính sách cổ phần vớ vẩn đâu. Ý của ông ta là họ làm chủ thực sự đấy.

Người đàn ông: Ở đây có một cơ chế điều hành dân chủ nơi mọi thành viên đều có 1 phiếu bầu và tiếng nói như nhau.

- Tất cả đồng ý chứ?

- Tất cả đồng ý chứ?

Người đàn ông: Tiền bạc được bỏ ra khỏi đẳng thức này.

Moore: Bằng cách loại tiền bạc ra khỏi đẳng thức này, mọi người có thể thống nhất quyết định, và nhờ đó kiếm được nhiều tiền hơn. Tuyệt quá, phải không? Thật yêu nước khi họ muốn mở rộng tình yêu đối với nền dân chủ Mỹ sang công việc. Thử tưởng tượng nơi bạn làm việc được điều hành bởi chính bạn và các đồng nghiệp. Bạn chắc sẽ chẳng sa thải các đồng nghiệp để tăng giá trị cổ phiếu của mình đâu, đúng không? Chắc bạn cũng sẽ không tự nâng lương bằng cách cắt giảm lương của những đồng nghiệp khác.

Người đàn ông: Chúng tôi không làm thế ở đây. Bạn không thể làm vậy vì tất cả sẽ nhìn bạn và nói ''Sao gã này lại tham lam gớm vậy?'' Như thế quá lộ liễu. Vấn đề cơ bản là có rất nhiều người đến công ty và xắn tay làm việc hàng ngày. Thế nhưng lại có kẻ nào đó ở bên trên vơ vét hết tất cả tiền lời, vậy sao công bằng được.

Moore: Huh, công bằng nơi làm việc thật cứ như tiểu thuyết ấy.

Ở California, có một nhà máy bánh mỳ nơi công nhân làm ra hàng ngàn ổ bánh mỗi ngày.

Người đàn ông: Bạn càng làm nhiều vì lợi ích của tập thể, bạn càng được chia nhiều lợi nhuận.

Người thứ 2: Công nhân ở đây rất hạnh phúc. Không có "tôi nhiều, anh ít". Tất cả đều như nhau. Tôi cũng như vị CEO, đều được chia phần bằng nhau cũng như tất cả những người khác. Điều đó đã tỏ ra là rất ích lợi đối với công nhân chúng tôi.

Moore: Những công nhân dây chuyền ở đây thu nhập hơn 65.000 USD một năm, nhiều hơn 3 lần mức lương  mà một phi công mới làm trong hàng không Hoa Kỳ nhận được.

Người đàn ông: Tôi chỉ hi vong mọi người sẽ chú ý đến kiểu tổ chức hoạt động này và bắt đầu coi nó như một lựa chọn khả thi.

Tại sao bạn lại muốn giàu?

Bạn thực sự cần bao nhiêu ôtô trong đời mình chứ?

Moore: Rõ ràng ông ta không phải là một người mê xe, nhưng không sao.

Nhà máy bánh mỳ của ông và hàng trăm doanh nghiệp do công nhân làm chủ khác là bằng chứng của việc người ta không phải lúc nào cũng lấy lợi nhuận làm động cơ.

Moore: Thay vì sử dụng thiên tài của mình để kiếm cả đống tiền, Tiến sĩ Jonas Salk đã dành tất cả thời gian để thí nghiệm với thận của loài khỉ nhằm tìm ra thuốc trị bệnh bại liệt. Và khi thành công, ông đã quyết định cống hiến miễn phí. Ông ta đã có thể giàu có vô cùng nếu mang bán vắc-xin của mình cho một công ty dược. Nhưng ông đã nghĩ rằng tài năng của mình nên được dùng vào mục đích tốt hơn. Tiền lương vừa phải mà ông kiếm được với cương vị bác sĩ và một nhà nghiên cứu là đủ để ông sống một cuộc sống đủ đầy. Vậy ai sở hữu bản quyền của loại vắc-xin này?

- Ồ, là nhân dân.

- Không có bản quyền nào hết. Có ai xí bản quyền mặt trời đâu?

- Vâng, chúng ta đã đi một chăng đường dài kể từ thời của TS. Salk. Bởi hôm nay những trí tuệ tốt nhất của chúng ta được dùng vào việc khác. Chúng ta đã gửi những bộ óc toán học và khoa học hàng đầu đi đâu?

- Vào nền tài chính.  Họ chẳng đi nghiên cứu khoa học ở Mỹ. Họ đi đến Phố Wall.

Moore: Sinh viên hôm nay không giống thời TS. Salk, họ có thể tốt nghiệp đại học với một khoản nợ sinh viên lên tới 100.000 hoặc hơn. Những sinh viên này sẽ mang nợ các ngân hàng trong suốt 20 năm tiếp theo. Và cách tốt nhất để trả nợ ngân hàng chính là tới làm việc cho họ thay vì làm việc vì lợi ích chung.

Black: Chúng ta đã lấy đi những người có tiềm năng đóng góp rất lớn-cái vốn rất thiếu ở Mỹ- và đặt họ vào những công việc không chỉ đơn giản là ít đóng góp hơn, mà thậm chí còn có tính hủy diệt; nơi mà mỗi ngày làm việc họ lại khiến thế giới tồi tệ hơn.

Moore: Chính xác thì những sinh viên hàng đầu của Harvard và các trường khác hiện làm ở đâu?

Chứng khoán phái sinh...

Bảo hiểm Nợ xấu.

Mình chẳng hiểu gì cả. Chắc phải bỏ học thôi.

Moore: Đó chính là điều tôi nghĩ khi mới nghe được những từ ngữ mới này. Nên tôi đã tới Sàn giao dịch chứng khoán New York để tìm kiếm câu trả lời.

- Ngài có thể giải thích từ "chứng khoán phái sinh" cho tôi không?

- Có ai giải thích hộ tôi "chứng khoán phái sinh" hay "bảo hiểm nợ xấu" là gì không?

- Ai đó giải thích hộ tôi mấy thứ này với?

- Ngài có thể nói cho tôi "bảo hiểm nợ xấu" là gì không?

- Xin hãy giải thích "chứng khoán phái sinh" giúp tôi với?

- Xin hãy nói cho tôi biết "chứng khoán phái sinh" là gì?

- Chẳng ai nói với tôi cả.

- Tôi chỉ là công nhân thôi.

- Tôi biết. Này, tôi đang cần được tư vấn.

- Ừ, tốt.

- Các anh tư vấn cho tôi được không?

- Đừng làm phim nữa.

- Chứng khoán phái sinh? Bảo hiểm nợ xấu?

 (thở dài chán nản)

Moore: Cuối cùng tôi cũng tìm được một gã ở Phố Wall không có thù hằn với phim ảnh. Marcus Haupt là một kỹ sư đào tạo từ lvy League đã từng là phó chủ tịch của Lehman Brothers và đã bỏ ra 15 năm ở Phố Wall để tạo dựng cái gọi là các công cụ tài chính phức hợp. Chứng khoán phái sinh là gì?

- Chứng khoán phái sinh là khoản cược thứ hai cho một sản phẩm cơ sở. Bạn có chứng khoán và có một hợp đồng mua bán trước đối với chứng khoán đó, mang lại đặc quyền cho bạn nhưng không phải đặc trách mua hay bán. Nói thế nào nhỉ? Bạn được phép quyết định mình có muốn chấp nhận mạo hiểm hay không.

Để tôi giải thích lại cách khác nhé. Giá chứng khoán phái sinh căn cứ trên giá của một cái khác. Kiểu như phương trình bậc 2 ấy. Thử tưởng tượng, xem nào... Ừm, có lẽ nên giải thích lại.

Để tôi nói lại nhé. Trở lại đoạn lúc nãy...

Moore: Bó tay. Hi vọng ai đó ở Đại học Harvard có thể giải thích cho tôi.

À, cái-- cái-- cái-- cái người mua--người bán giữ khoản nợ và có thể vỡ nợ. Và họ bán đi-- Ai đó-- ai đó khác…

Xin lỗi, để tôi chuẩn bị lại. Tôi xin lỗi. Vấn đề này hơi khó lý giải.

Moore: Chứng khoán phái sinh không là gì hơn ngoài những mưu toan cá cược phức tạp. Một công thức toán của nó có dạng thế này đây.

Không hiểu chứ gì? Không sao. Nó vốn không phải là để bạn có thể hiểu. Họ cố tình làm cho nó rối mù lên để có thể trốn thoát khỏi tội sát nhân của mình. Giả sử ông là một luật sư ông là người của chính phủ đến để đánh giá xem bọn họ có vi phạm chính sách thuế không. Nếu mà ông hiểu được họ đang làm cái gì, tôi đảm bảo các công ty Phố Wall sẽ mời ông tới làm việc ngay.

Tôi có thể tới Phố Wall để nhờ họ tạo chứng khoán phái sinh cho cái gì đó được không?

Được.

Tin tôi đi, bất cứ cái gì tồn tại cũng đều tạo chứng khoán phát sinh được tuốt.

Moore: Vậy ra Phố Wall đã trở thành thế này đây, một sòng bạc điên cuồng.

Chúng ta cho phép họ đặt cược cho mọi thứ, kể cả mái ấm của chúng ta.

Phóng viên #1 : ...Ngân hàng đầu mối hùng mạnh nhất thế kỷ 20.

Phóng viên #2: Greenspan đã trở thành một biểu tượng kinh tế.

Phóng viên #3: Alan Greenspan nói nền kinh tế đang rất ổn.

Phóng viên  #4: Greenspan nổi loạn. Như trong ''Các cô gái nổi loạn'' ấy. Mick Jagger và Alan Greenspan có điểm gì chung?

Alan Greenspan, người mà tại thời điểm đó được coi là người thông minh nhất đã từng xuất hiện trên quả đất này, ông ta khởi xướng cho một cụm từ: ''khai thác ngôi nhà của bạn'', tức là người Mỹ có thể khai thác giá trị ngôi nhà của mình, theo cách Alan Greenspan nói là ''vay chính căn nhà của bạn''. Và nếu bạn không trả được nợ thì bạn sẽ mất căn nhà. Ban đầu việc này chỉ nhằm vào chủ yếu là những người Mỹ có tuổi, những người đã có nhà rồi, thuyết phục họ tái tài chính hóa căn nhà để rồi hất cẳng họ ra khỏi nhà của họ.

Moore: Phải, đẩy những người già ra khỏi nhà của họ. Trò lừa đảo để đẩy người ta ra khỏi căn nhà của chính họ được thực hiện rất chuyên nghiệp. Các bước của nó như sau: Đầu tiên, bảo những người có nhà là họ đang sở hữu một ngân hàng. Ngân hàng đó chính là ngôi nhà bạn. Vậy nếu căn nhà trị giá 250.000 USD, thì bạn sẽ trở thành 1/4 triệu phú. Bạn đang ngồi trên một mỏ vàng. Bạn sở hữu ngân hàng của riêng bạn. Ngân hàng của bạn. Và bạn có thể sử dụng ngân hàng của bạn để kiếm nhiều tiền hơn. Chỉ cần tái tài chính hóa nó. Mọi người đều làm thế cả. Tất nhiên ẩn trong hàng ngàn trang tài liệu có một đoạn nhỏ khéo léo cho phép ngân hàng nâng mức lãi suất của bạn tới những con số mà bạn chẳng hề hay biết, có thể cao đến mức mà bạn chẳng bao giờ có thể trả hết nợ nần. Nhưng không sao. Nếu bạn không trả nổi, chúng tôi sẽ chỉ tịch biên nhà bạn mà thôi. Dĩ nhiên là trước khi lấy nhà của bạn, họ cần phải thay đổi những quy tắc và luật lệ đã.

Moore: Bức hình này là thế nào đây? Đó là báo cáo thường niên của FDlC. John Gilleran, Chủ nhiệm Văn phòng  Giám sát Tiết kiệm, chịu trách nhiệm điều tiết các khoản tiết kiệm và vay nợ. Ông ta chính là người cầm cái cưa máy. Còn bốn gã đần đứng nhe răng trong bức hình là những tay vận động hành lang hàng đầu trong ngành ngân hàng và tay trợ lý giám đốc của Tập đoàn Bảo hiểm Tiền gửi Liên bang (FDIC). Cả đám vây quanh một chồng văn bản pháp luật. Bức hình này minh họa cho ý định phá hoại các quy tắc của họ. Và họ đã thành công. Giờ chúng ta mới biết điều gì xảy ra khi bạn phá bỏ các quy tắc tài chính. Bạn tạo ra một thảm họa tài chính. Một gia đình đang mở rộng với rất nhiều nợ nần; Một đôi uyên ương trẻ không có tiền mặt; Một chủ doanh nghiệp mà nguồn thu không rõ chứng từ; Tất cả bọn họ đều bị từ chối khoản vay thế chấp nhà bởi 3 chủ cho vay khác nhau.

Tôi làm cho Countrywide và tôi đã giúp tất cả được chấp thuận.

Moore: Đừng bị lừa bởi cái thái độ dễ chịu và mái tóc vàng hoe ấy. Nó giống hệt thỏa thuận mà bọn xã hội đen đưa ra cho bạn.

(giọng xã hội đen)

Ta biết tình cảnh của cậu. Cậu nợ nhiều lắm. Cậu không có tiền mặt. Cậu không kiếm được chứng từ. Không sao. Ta sẽ cho cậu vay hết sức ưu đãi. Nó gọi là nợ dưới chuẩn. Cậu không cần trả lãi ngay đâu. Sau này trả nhiều hơn chút xíu là được. Đừng có lo chuyện sau này. Ta sẽ lo cho cậu.

Cùng một giuộc với bọn mafia, Countrywide, Citibank, Wells Fargo,

Chase...

Đi nào.

...một ngày nào đó chúng sẽ tới thu nợ và lấy đi ngôi nhà của bạn.

Randy Hacker: Tôi phải trả 1.700 USD một tháng và đã trả ổn thỏa. Nhưng rồi nó tăng lên 2.000. Rồi lại tăng lên 2.300. Rồi nhảy lên đến 2.700. Không thể trả nổi nữa.

Moore: Trở lại nhà Hackers ở Peoria, lllinois. Randy là một công nhân đường sắt còn Donna làm ở một nhà dưỡng lão. Trang trại, tài sản gia đình trong hơn 4 thập kỷ, đã bị tịch biên bởi Citibank. Randy đã bị tai nạn nghề nghiệp nhiều năm trước và giờ không còn khả năng lao động. Bọn chúng đã ăn cắp mọi thứ một cách trắng trợn, cả đời tích lũy của tôi và tất cả, chỉ bằng một nhát bút, một gã luật sư và một viên thẩm phán.

Moore: Nhà Hackers cho tôi xem thông báo tịch biên của Citibank. Điều khiến tôi chú ý là thị trấn nơi xuất phát giấy tờ thế chấp của họ. Hóa ra một công ty thuộc sở hữu của các ngân hàng lớn đã được chọn để gửi 60 triệu giấy tờ thế chấp đi khắp nơi bất ngờ thay, lại ở một trong những thị trấn thê thảm nhất của nước Mỹ. Công ty này thuê người dân thị trấn Flint gửi gần 60% số thông báo tịch biên trong cả nước. Thật giống như một trò đùa ác ý, thị trấn quê hương tôi giờ lại tham gia tiếp tay cho việc biến phần còn lại của nước Mỹ trở thành như Flint. Bình thường khi một ngân hàng đuổi một gia đình như nhà Hackers ra khỏi nhà của họ, người ta sẽ thuê những chuyên gia tới dọn dẹp và vệ sinh căn nhà. Trong trường hợp này, ngân hàng nhận ra là, việc gì phải trả nhiều tiền thế khi có hẳn một gia đình túng quẫn sẵn sàng làm với giá rẻ hơn? Trong sự sỉ nhục tối hậu nhà Hackers đã nhận làm việc cho ngân hàng kẻ cướp đi căn nhà của họ.

 Donna: ''Tài sản phải bàn giao trong tình trạng được quét tước sạch sẽ, tất cả rác rưởi, mảnh vụn và tài sản cá nhân phải được dọn sạch. Khi bàn giao chìa khóa người đại diện của PAS sẽ trả cho bạn tấm séc 1.000 USD''.

Randy: 1.000 đô-la để dọn sạch nhà cửa và đồ đạc của tôi, Tôi thực sự muốn cảm ơn họ. Thật tốt quá đi. Vợ tôi đã quần quật cả tuần để lau dọn nhà cửa, để đảm bảo rằng nó làm vừa lòng người chủ mới. Tôi biết ơn họ vì điều này. Tôi phải cảm ơn họ. Họ tốt quá đi mất. Phải, tôi muốn cảm ơn họ một câu. Còn một cái nữa. Oh, cái này là chìa khóa phòng ngủ. Nhắc lại thì tôi phải khóa cửa phòng ngủ để ngăn bọn trẻ vì tôi cất súng trong phòng.

Tiền của ông đây, Randy.

Moore: Những gì bạn đang chứng kiến là một vụ cướp đoạt. Tôi bắt đầu hiểu tại sao người ta lại nổi điên lên và xả súng vào mọi người. Tôi không nói là mình sẽ làm như thế, nhưng tôi có thể hiểu làm thế nào mà chúng dồn người ta đến tình cảnh mà họ phải ôm bom đến và cho nổ tung chúng lên hay bắn bọn chúng. Những điều như thế xảy ra với chúng thì cũng đáng đời thôi, tôi cho là thế.

Hi vọng điều gì đó sẽ xảy ra.Phải. Chẳng dùng lời nói được nữa rồi. Có vụ đụng chết thú vật ở kia. Moore: Đây là Bob Feinberg. Anh ta quản lý tất cả khoản nợ VlP cho Countrywide, công ty về thế chấp lớn nhất cả nước. Mặc dù Countrywide chủ yếu chuyên về các khoản cho vay cắt cổ đối với những người thu nhập thấp, nhưng việc của Bob là chăm sóc một số lãnh đạo chính trị của đất nước.

Bob: Một hôm, một sếp lớn gọi tôi vào văn phòng. Ông ta nói, ''Tôi muốn anh gọi cho gã này''. Tôi đồng ý. Và ông ta nói: ''Gã này là bạn của Angelo''. Angelo Mozilo là CEO của Countrywide. ''Cho hắn mức này. Miễn hết các khoản phí. Rồi khóa nó lại. Và đừng làm hỏng việc đấy''. Và tôi trả lời:  ''Ồ, được thôi''. Có một bộ phận đặc biệt phụ trách những người bạn của Angelo. Dịch vụ được giảm giá. Lệ phí thì được miễn. Có lúc cả thủ tục giấy tờ cũng miễn luôn. Chúng tôi thường ghi trong hồ sơ là ''FOA''. Đó là những người rất quan trọng.

Tôi có Richard Holbrooke, Đại sứ Holbrooke, Donna Shalala, những người ở Đồi Capitol, những kẻ điều hành thị trường thế chấp, những người điều hành Phố Wall, và Jim Johnson, đầu sỏ của Fannie Mae, Alphonso Jackson- thư ký của HUD...  

Tôi đang mở TV và đang ở trong bếp thì nghe thấy một giọng nói rất hùng hồn về việc lợi dụng các khoản cho vay và tại sao chúng ta cần ngăn chặn nó. Những người điều hành tài chính quốc gia đáng ra phải là những cảnh sát trên lĩnh vực này bảo vệ người lao động Mỹ khỏi những hoạt động tài chính bất lương.

Bob: Thượng nghị sĩ Dodd--Christopher Dodd-- đang diễn thuyết. Và tôi thì trợn mắt nhìn vào màn hình mà tức giận. Một số khoản vay có mục tiêu hợp pháp, khi cấp cho những người đi vay sành sỏi với thu nhập cao hơn. Tôi đã lo một số khoản vay cho ông ta giảm giá cho ông ta và tất cả ưu đãi khác vì ông ta là một người bạn của Angelo và là một kẻ quyền thế.

Moore: Ủy ban Ngân hàng và Nhà ở của Thượng nghị viện có chức trách giám sát nền công nghiệp thế chấp. Thượng nghị sĩ Dodd là chủ tịch của Ủy ban này và đã làm việc ở đây trong hơn 28 năm. Là một người bạn của Angelo, ông ta đã được lợi hơn 1 triệu đô-la nhờ các khoản vay ưu đãi từ Countrywide. Ai đó quanh đây đang bán chất độc, những suất vay rác rưởi cho một số người. Tôi được yêu cầu cung cấp khoản vay ưu đãi nhất cho VlP này.

Moore: Anh có bao giờ nghĩ rằng việc mình đang làm là hối lộ không?

Bob: Tôi không cho là mình hối lộ ai cả. Tôi chỉ làm việc được giao thôi. Tôi là người phụ trách khách VlP. Mọi người trong công ty đều biết tôi là ai. Tất cả mọi người. Nói chung là đều nhìn nhận tích cực. Không, tôi không thấy mình làm sai gì cả. Nếu tôi không làm thì cũng sẽ có người khác làm việc đó thôi.

Moore: Đó là lý do tại sao chúng ta cần những người như Bill Black, một trong những người điều hành ngân hàng đã bóc trần vụ xì-căng-đan Tiết kiệm & Vay nợ vào những năm 1980. Đã có những hành vi bất chính và tôi cá với bạn là những người điều hành biết rõ.

Moore: Một trong những nhân vật chóp bu trong vụ xì-căng-đan, Charles Keating, đã nghĩ ra cần phải làm gì với Bill Black và gửi đi một văn bản với những hướng dẫn cụ thể. Tôi đã hỏi ông ta giờ ai là người bảo vệ chúng ta đây? FBl đã ở đâu trong tất cả chuyện này?

FBl đã bắt đầu cảnh báo công khai vào Tháng Chín năm 2004 rằng đang có một bệnh dịch của sự lừa đảo thế chấp được thực hiện bởi các ngân hàng. "Bệnh dịch" là cách mà họ gọi nó. Nhưng rồi vụ 11/9 xảy ra, chính phủ của Bush đã chuyển ít nhất 500 chuyên gia cổ trắng của FBl ra khỏi công việc chống lại các tội phạm cổ trắng, dù rằng chúng ta đang tiến vào những đợt sóng tội phạm cổ trắng lớn nhất trong thời gian cầm quyền của chính phủ Bush, trong lịch sử quốc gia, thậm chí là trong cả lịch sử thế giới. FBl nói rằng tới 80% những mất mát do lừa đảo thế chấp là do những đơn vị cho vay gây ra. Nghĩa là sao? Nghĩa là không phải người đi vay đi lừa đảo tiền tiết kiệm và vay nợ. Mà sự lừa đảo được chỉ đạo bởi những kẻ điều khiển các tổ chức này.

- Phải.

- Nói cách khác thì là các CEO. Vậy đám CEO đó nghĩ chúng có thể thoát khỏi vụ này sao?

- Chúng đã thoát rồi đấy thôi.

Moore: Phải, rõ ràng là vậy. Và với cuộc bầu cử tổng thống sắp diễn ra...

- Định nghĩa sự giàu có?

- 5 triệu.

... đám thượng lưu lo ngại những tháng ngày tội ác của chúng có thể sẽ chấm dứt.

Sau khi đã lừa gạt hàng trăm tỷ USD của người dân Mỹ bằng cách tước đoạt nhà của họ, làm họ phá sản lúc họ đau ốm và dụ dỗ họ đầu tư lương bổng và tiền hưu trí vào những canh bạc có tên là thị trường chứng khoán, những kẻ giàu quyết định làm một cú chót và trước khi bữa tiệc kéo dài 30 năm của chúng kết thúc, chúng cố lấy đi nhiều đồ bạc nhất có thể. Nhưng trước tiên chúng cần một thứ để đánh lạc hướng. Và chúng nhận ra rằng sau vụ 11/9, chẳng có gì thực hiện điều đó tốt hơn ở đất nước những người dũng cảm này như là sự sợ hãi rất cổ điển. Và ai có thể thực hiện tốt hơn màn hù dọa cuối cùng này ngoài chính bản thân Chicken Little?

Xứng đáng giải Oscar hay không, mời các bạn đánh giá.

Thưa các bạn,

Đây là một giai đoạn hết sức khó khăn của nền kinh tế Mỹ. Các chuyên gia kinh tế hàng đầu của chính phủ cảnh báo rằng nếu Quốc hội không hành động ngay, nước Mỹ có thể rơi vào một cuộc khủng hoảng kinh tế và những tình huống xấu có thể xảy ra. Thêm nhiều ngân hàng có thể phá sản, có thể ngay ở địa phương bạn.  Thị trường chứng khoán có thể tụt sâu hơn, khiến tài khoản lương hưu của bạn bị suy giảm. Giá trị căn nhà của bạn có thể hạ thấp. Tài sản bị tịch biên sẽ gia tăng chóng mặt. Và nếu bạn là chủ doanh nghiệp hay trang trại, bạn sẽ thấy khó khăn và tốn kém hơn để huy động vốn làm ăn. Thêm nhiều doanh nghiệp sẽ đóng cửa và hàng triệu người Mỹ có thể mất việc làm. Ngay cả nếu bạn có quá khứ tài chính tốt, cũng sẽ rất khó khăn để vay được những khoản bạn cần để mua xe hay cho con vào đại học. Và trên hết, đất nước sẽ lâm vào một sự suy thoái lâu dài và đớn đau.

Thưa đồng bào, chúng ta không thể để chuyện này xảy ra được.

Moore: Trên thực tế bài diễn văn này không cần thiết, vì các hãng truyền thông chính thống đã tin chắc điều ấy rồi. Khủng hoảng. Hệ thống tài chính Mỹ đã rung chuyển tận nền móng của nó. Các ngân hàng khổng lồ sụp đổ, chứng khoán tuột dốc.

- Ác mộng ở Phố Wall.

- Cuộc chiến sống còn của AlG.

- Máu khắp trên sàn.

- Trận tử chiến cuối cùng.

- Một thử thách cấp 5 đối với năng lực tài chính của chúng ta.

Điều quái gì đã xảy ra vậy?

Black: Anh đã quan sát một cái đập nước bị vỡ bao giờ chưa? Nó khởi đầu bằng một vết nứt nhỏ, một chút xíu rò rỉ.

Phóng viên:  Với số phiếu ủng hộ áp đảo, Quốc hội đã ban hành các chế định. Các ngân hàng lớn bật ngược trở về.

Black: Rồi nó bắt đầu lan ra phá hủy con đập từ bên trong.

Phóng viên: Chất độc từ những bê bối nhà đất ngày càng ngấm sâu vào hệ thống ngân hàng.

Black: Và rất nhanh, con đập tự làm hại chính mình. Trọng lượng của con đập cùng với trọng lượng của nước hùa với nhau để làm hại nó.

Phóng viên: Các nhà đầu tư bán tháo các cổ phiếu gây ra một đợt sóng bán rẻ khổng lồ...

Phóng viên #2: Cổ phiếu của Fannie Mae và Freddie Mac đã rơi tự do sáng hôm nay...

Black: Và bắt đầu có nước chảy rõ ràng.

Phóng viên: Vết trượt dài của Phố Wall kéo sang ngày thứ 7.

Black: Rồi bất ngờ bạn thấy xuất hiện những vết nứt 60-70 foot. Cả con đập nổ tung.

Phóng viên: Lehman Brothers, phá sản. Merrill Lynch, bán tống bán tháo. Giờ đến lượt AlG.

Black: Nát vụn.

Phóng viên: Cú trượt dài của thị trường đã hạ gục vài trong số những "blue chip" hùng mạnh nhất.

Black: Nước bắt đầu tràn qua. 

Phóng viên: Sớm nay, Washington Mutual đã gánh chịu sự thất bại nặng nề nhất trong lịch sử ngành ngân hàng Mỹ. 

Phóng viên #2: Chứng khoán rơi xuống vực. Cú giảm điểm lớn nhất trong lịch sử.

Black: Nước phá hủy phần còn lại của con đập. Và cả quá trình hư hoại dường như chỉ diễn ra trong đúng 2 phút. Nhưng không, chính cái lỗ thủng nhỏ đã tồn tại trong suốt nhiều năm là nguyên nhân thực sự phá tan con đập.

Bạn có một hệ thống về cơ bản là vô thanh  xây trên nền cát thay vì đá tảng. Và nó bị mục ruỗng từ trong cân cốt. Có vẻ như CNTB tự nó sụp đổ. Ai trở nên giàu có ở đây? Rất nhiều người trở nên giàu có trong thời gian này. Chủ yếu là những người quản lý và lãnh đạo của các ngân hàng và các tổ chức tín dụng lớn và những người cho vay dưới chuẩn. Bọn họ trở nên giàu đến không tưởng tượng nổi. Và cả những đại biểu Quốc hội cũng giàu, nhất là khi họ rời khỏi Quốc hội. Một số trong những người ấy đã đến làm cho các tổ chức tài chính.

Phải, như Rubin và Summers chẳng hạn.

Moore: Robert Rubin, đã từng là người điều hành hàng đầu cho cả Citigroup và Goldman Sachs thành công tạo ra một thay đổi trong luật pháp cho phép các ngân hàng thương mại tham gia vào các lĩnh vực mới như nghiệp vụ đầu tư và các sản phẩm bảo hiểm ngon lành. Nó cho phép Citicorp có thể sáp nhập với Travelers Group, một thỏa thuận trị giá 70 tỷ đô-la, tạo thành ngân hàng lớn nhất thế giới. Sau khi rời khỏi chính phủ của Clinton, Rubin đã tới làm cho Citigroup, và kiếm hơn 115 triệu.

Summers thì kiếm tiền ở đâu? Summers kiếm tiền bằng cách làm cố vấn và đi thuyết trình, trong nhiều trường hợp có giá là hơn 100.000 USD một vụ. Summers cũng kiếm được 5,2 triệu từ việc làm thêm, ấy là tư vấn cho một quỹ đầu tư tương lai.

Thế còn Geithner làm ở đâu? Geithner là một kẻ thất bại trong hầu hết những việc mà anh ta đã làm trong đời. Hầu hết những định chế đã phá hủy nền kinh tế được ban ra dưới sự chỉ đạo trực tiếp của anh ta. Vậy làm sao gã lại kiếm được chân Bộ trưởng Tài chính? Bằng cách làm hỏng hoàn toàn việc trước của gã là Chủ tịch Ngân hàng Dự trữ Liên bang ở New York.

Thật phi lý.

Ồ không, hoàn toàn có lý ấy chứ.

Điều này chẳng mới ở Washington.  Những kẻ cho bạn câu trả lời sai nhưng là câu trả lời bạn muốn, thì là vô giá. Và chúng rất nhanh thăng chức chính bởi vì chúng sẵn sàng nói và làm những điều phi lý như thế. Có những kẻ hứa hẹn với chúng ta rằng thay đổi quy định tài chính sẽ làm tất cả giàu có. Và có những kẻ đã làm giàu cá nhân nhờ việc đó.

Moore: Chẳng có gì ngạc nhiên khi người giàu lại muốn giàu hơn. Nhưng giờ thì họ đã tìm ra một cách mới và trơ tráo hơn để thực hiện điều ấy.

Chỉ cần mang mội cái xe tải lớn đến Ngân khố Quốc gia và lấy 700 tỷ đô-la tiền thuế của chúng ta là xong, chẳng ai tra hỏi gì hết.

Anh gặp Michael Moore ở đây. Em biết Michael Moore là ai rồi, phải không? Ông ấy là đạo diễn phim. Ông ấy đang quay anh đây này.

- Tôi vừa nói chuyện với vợ.

- Oh, xin chào.

- Xin chào.

- Tôi là Baron Hill từ lndiana.

- Chào ngài. Một bang tốt đấy.

- Chúng tôi từ Michigan.

- Vâng.

- Làm sao vụ sụp đổ lại xảy ra?

- Khi tôi về nhà vào Thứ Sáu, mọi thứ của nền kinh tế đều ổn. Sau khi hạ cánh xuống lndiana, tôi gọi lại để thông tin với văn phòng của mình, và đột ngột chúng tôi được biết khủng hoảng đã xảy ra và rằng tôi sẽ phải bỏ phiếu khi quay lại vào Thứ Hai cho một gói cứu trợ nhiều tỷ đô-la cho nền tài chính. Thông điệp mà chúng tôi nhận được đó là nếu chúng tôi không hành động lập tức thì nền kinh tế sẽ sụp đổ, chắc chắn thế. Tôi cho rằng thông báo về cuộc khủng hoảng vào Tháng Chín, chỉ vài tuần trước cuộc bầu cử, là rất đáng nghi ngờ. Đấy là lúc Quốc hội đang bồn chồn nhất. Và tôi nghĩ: ''Gượm đã. Chuyện gì đang xảy ra thế này? Điều này không bình thường''.

Moore: Những người đứng đầu Quốc hội và chính phủ của Bush nhanh chóng tổ chức một loạt các cuộc họp riêng với những gã khổng lồ Phố Wall để tính toán xem cần bao nhiêu tiền để khắc phục tất cả những thương vụ tồi tệ mà các nhà đầu tư đã mắc phải. Một thỏa thuận được đưa ra với Bộ trưởng Tài chính Henry Paulson, cựu CEO của Goldman Sachs, người mà giá trị mạng lưới vào khoảng 700 triệu vào thời điểm ông ta rời Goldman đến quản lý Bộ Tài chính.

Tôi nghĩ chúng tôi đã quyết định những gì là tốt nhất cho Liên bang trong cuộc họp tối nay.

Moore: Tốt nhất cho nước Mỹ? Hay ý ông ta là tốt nhất cho Goldman Sachs?

Bộ Tài chính về cơ bản là tay chân của Phố Wall.  Tất cả những lãnh đạo của nó đều xuất thân từ Goldman Sachs. Giờ đây, người ta gọi nó là Chính phủ Goldman.

Moore: Ấy là vì giờ có rất nhiều cựu lãnh đạo của Goldman trong Bộ Tài chính của Bush, cũng như là dưới thời Clinton. Chúng trở thành những kẻ vận động hành lang mạnh mẽ từ bên trong nhằm thủ tiêu các quy định tài chính trong khi chúng ta vẫn phải trả lương cho chúng.

Black: Bộ trưởng Tài chính Paulson, ông ta không phải tay mơ ở Goldman. Ông ta là người gây biến đổi lớn ở Goldman bằng việc mua các chứng khoán phái sinh từ nhà đất béo bở ấy. Vì thế mà ông ta mang đến cho Goldman cả một núi khó khăn.

Moore: Sự điên cuồng của chứng khoán phái sinh từ nhà đất đã hủy diệt phần lớn đối thủ cạnh tranh của Goldman. Và giờ với sự khuấy động của những gã Goldman trong chính phủ, chúng muốn đảm bảo rằng  Goldman sẽ trở thành vua của Phố Wall khi cát bụi lắng xuống.

Black:  Nếu Bộ Tài chính cần tư vấn, thì Goldman nên là lựa chọn cuối cùng. Vậy mà rất tự nhiên, Paulson, cựu CEO của Goldman, lại cho mời chúng. Và cuối cùng lời khuyên mà chúng đưa ra là gì? À, hãy lợi dụng những người đóng thuế để cứu trợ Goldman và các tổ chức tài chính tăm tiếng khác. Vậy là Bộ trưởng Paulson đã đưa ra một đề xuất đơn giản với Quốc hội. Nó đây, chỉ có 3 trang.  Mỗi từ đáng giá khoảng 1 tỷ đô-la. Và nội dung khá đơn giản. Bộ trưởng Paulson giữ chìa khóa Ngân sách. Ông ta sẽ khởi đầu bằng việc mượn 700 tỷ dưới danh nghĩa nhân dân Mỹ, có thể mượn thêm sau. Và việc này được miễn khỏi mọi luật lệ.

Mọi luật lệ!

Thậm chí tòa không được truy cứu.  Đề xuất quá đơn giản. Chúng ta đang trong cơn khủng hoảng thực sự nó có thể bung ra thành cái gì đó tồi tệ hơn cả Đại Suy thoái.

Tôi thấy sự sợ hãi. Một quý ông bắt đầu nức nở. Người ta bảo chúng ta rằng đây sẽ là một thảm họa khủng khiếp. Mà tôi thì đang chuẩn bị cho cuộc bầu cử 2 tháng sau. Còn 8 tuần thì đến bầu cử, Tôi không muốn mắc sai lầm lúc này. Phải làm thế nào đây? Cầu trời phù hộ, nếu chúng ta không qua khỏi tôi sợ rằng sẽ còn tồi tệ hơn nữa.

Một vài thành viên còn được bảo rằng  sẽ là luật rừng ở Mỹ nếu chúng ta bỏ phiếu chống.  Bọn họ nhồi những điều này vào miệng bạn. Họ muốn chúng ta bỏ phiếu ngay lập tức mà không kịp suy xét kỹ càng.

- Không giải trình thực sự?

- Không giải trình thực sự.

Và tôi đã không kịp. Tôi đã bị ép phải bỏ phiếu cho vấn đề Iraq dựa trên những lời dối trá mà họ đưa ra và tôi sẽ không mắc lừa một lần nữa.  Tôi sẽ không đợi biến cố xảy ra khi hiểm nguy đang dồn lại. Tôi sẽ không khoanh tay khi tai họa ngày một gần.

Hãy sử dụng nỗi sợ hãi và bạn sẽ có thứ bạn muốn.

Và họ tạo ra trong cái khung kính này,  2 tháng trước cuộc bầu cử, một cái nồi áp suất. Người dân hiểu rằng Hạ viện cần thông qua văn bản pháp luật này.

Thưa ngài Chủ tịch Hạ viện, thông điệp của tôi tới nhân dân Mỹ...là đừng để Quốc hội thông qua phi vụ này của Phố Wall. Những tên tội phạm ấy nắm quá nhiều quyền lực chính trị đến mức chúng có thể chặn đứng trình tự pháp lý thông thường  của cơ quan lập pháp tối cao của đất nước này.  Tất cả các ủy ban có chức trách kiểm tra, tất cả các ngôn từ cần phải thảo luận, đều bị bẻ cong. Điều đó có nghĩa là cả người dân Mỹ cũng bị bẻ cong.

Trong Hiến pháp, chúng ta đã thề sẽ giữ gìn và bảo vệ nền cộng hòa này trước tất cả mọi kẻ thù bên trong cũng như bên ngoài. Người ta nói sẽ có một thảm họa Y2K lần nữa. Đây là một sự hù dọa chính trị tương tự của những kẻ côn đồ tài chính giàu có ở Phố Wall.

Tại sao chúng ta không yêu cầu Phố Wall tự giải quyết những bê bối của nó? Tại sao chúng ta không giúp đỡ những gia đình Mỹ đang đối mặt với phá sản? Tại sao chúng ta không giảm nợ cho Phố Dân chúng thay vì Phố Wall? Đây có còn là Quốc hội Hoa Kỳ  hay là Hội đồng quản trị của Goldman Sachs?

Moore: Đêm trước cuộc bỏ phiếu người dân Mỹ, nhiều chưa từng thấy, nhấn chìm Đồi Capitol bằng hàng triệu thông điệp yêu cầu các nghị sĩ bỏ phiếu phủ quyết.

Gói cứu trợ kinh tế hôm nay đã bị phủ quyết, Hạ viện đa số đã bỏ phiếu chống.

Thị trường chứng khoán tuột dốc, lần mất điểm lớn nhất  trong một ngày của chỉ số Dow Jones.  Câu hỏi là: Sự thất bại của gói cứu trợ có phải là lý do đủ để bỏ phiếu loại bỏ tất cả quan chức đương nhiệm trong 5 tuần tới không?

12 phiếu đã giết chết nó.

Đó cũng là tiếng nói của rất nhiều người dân Mỹ đã gọi cho người đại diện của họ và nói không. Vì vậy các nghị sĩ bỏ phiếu phủ quyết. Đêm nay các nghị sĩ đã rời thành phố.

Moore: Đó là một cú đánh mà Quốc hội và Phố Wall hiếm khi hoặc chưa từng trải nghiệm.

Đó chính là điều mà tài liệu của Citibank đã cảnh báo:  Rằng nếu đám dân đen quyết định thực thi quyền dân chủ của họ, sự cướp bóc của những kẻ giàu sẽ kết thúc. Vì vậy Paulson và đồng bọn đã quay trở lại Đồi Capitol.  Và nhanh đến mức bạn chẳng kịp nói: ''Kiểm tra an ninh'' chúng đã thực hiện xong một thỏa thuận cửa sau với sự trợ giúp của những người Dân chủ. Thỏa thuận này thay thế cho một cuộc bỏ phiếu.

 Chúng tôi cần nó được thực thi.

Chúng tôi cần nó thật nhanh chóng.

 Tôi đồng ý với ngài Bộ trưởng.

Nó sẽ không tốn đến hàng trăm tỷ ấy đâu. Chúng ta sẽ thu hồi phần lớn số đó,có khi là tất cả.

Kaptur: Những người Dân chủ trở thành kẻ giao hàng với một cái hóa đơn cho lãnh đạo của đảng Cộng hòa. Những vị lãnh đạo và muốn làm lãnh đạo gọi điện thoại và các thành viên. Tôi biết ít nhất 2 thành viên có ảnh hưởng trong Thượng viện, và những lời hứa được đưa ra.

Moore:  Chỉ trong mấy ngày, Quốc hội đã làm một cuộc trở mặt ngoạn mục và đưa cho các ngân hàng hơn 700 tỷ chúng muốn, nhân dân bị vứt bỏ. Trong lần bỏ phiếu này, có 263 phiếu thuận, và 171 phiếu chống. Đề nghị được chấp thuận.

Nó đã được lên kế hoạch kỹ lưỡng khi nào thì tiến hành, và người chơi là những ai. Thông điệp được xử lý cẩn thận. Chúng có các nghị sĩ ở đúng nơi chúng muốn.

Bà không cho điều này là ngẫu nhiên đây chứ?

Không.

Đây giống như là một chiến dịch tình báo trong đó phải có sự phối hợp  ở các cấp cao nhất. Toàn bộ sự thất bại này cho thấy có một số thế lực không phải là dân chủ, đang nắm quyền kiểm soát. Cực mạnh. Chúng đã làm rất chuyên nghiệp. Triển khai rất tốt.

Bà có nghĩ là quá gay gắt nếu gọi những gì đã xảy ra là một cuộc đảo chính không?

Một cuộc đảo chính về tài chính? Không, tôi nghĩ đó chính là điều đã xảy ra.

- Một cuộc đảo chính tài chính?

- Vâng.

- Tôi đồng ý là vậy. Tôi đồng ý bởi vì nhân dân trong trường hợp này thực sự không có quyền điều khiển. Phố Wall mới nắm quyền điều khiển.

- Thế tiền của chúng ta đi đâu?

- Tôi không biết.

Phóng viên: Citigroup đã chi 50 triệu để mua một chiếc máy bay sang trọng.

- Bà không biết? Nhưng bà là người họ trao quyền cho bà để nắm những chuyện ấy kia mà.

Phóng viên: Goldman Sachs mới trích ra 6,8 tỷ để khen thưởng.

- Nhưng Bộ Tài chính tuân thủ chính sách không-hỏi-không-nói. Họ không hỏi các ngân hàng xem họ đã làm gì với tiền cứu trợ. Và vì không ai hỏi, các ngân hàng cũng không cần phải nói.

AlG tổ chức họp tại môt khu nghỉ dưỡng sang trọng ở Valley...

Thật hết sức vô lý.  Chúng ta biết có 73 người đã nhận ít nhất mỗi người 1 triệu đô-la. Tại sao Bộ Tài chính lại không yêu cầu các ngân hàng báo cáo xem họ đã làm gì với tiền của chúng ta?

- Anh hãy tự đi mà hỏi ông Bộ trưởng Paulson ấy. Tôi cũng đã hỏi chính câu đó, với cương vị là Chủ nhiệm Ủy ban Giám sát của Quốc hội, nhưng tới giờ cũng chưa nhận được câu trả lời. Biết đâu anh lại may mắn hơn.

(chuông điện thoại reo)

Giọng nữ: Xin chào. Văn phòng Hank Paulson đây.

Vâng, tôi là Michael Moore. Tôi muốn gặp ngài Paulson.

- Xin lỗi, tên ông là gì?

- Michael Moore.

- Michael Moore?

- Vâng.

- (Dập máy)

- Hello? Hello?

Những gì bọn họ đang làm với tiền của chúng ta thật điên khùng.  Giá có cách nào đòi họ trả lại tiền. Tôi tình nguyện làm ngay.

Chúng tôi tới đây để đòi lại tiền cho nhân dân Mỹ.

Tôi hiểu, thưa ngài, nhưng ngài không vào được.

- Anh mang túi vào lấy hộ được không?

- Không.

- Mang hộ lên trên kia?

- Tuyệt đối không.

- Bỏ tiền vào đây. Tôi có nhiều túi lắm. 10 tỷ chắc chỗ này không đựng nổi đâu. Anh không giúp tôi lấy tiền được à?

- Tôi không giúp ông lấy tiền được.

- Nếu giờ tôi xông vào thì sao?

Moore: Vậy nên tôi thử tới ngân hàng khác.  Chúng tôi muốn đòi lại tiền của mình. Tôi đã tới tất cả các ngân hàng.

- Anh có biết gã này không?

- Biết.

- OK, chúng tôi nhân danh công dân đến bắt người.

- Cứ thả tiền qua cửa sổ cũng được.

- Và ở bất cứ đâu...Tôi cũng nhận được phản ứng như vậy.

Chúng tôi nhân danh công dân đến bắt giữ toàn bộ hội đồng quản trị và các điều hành viên ở đây.

- Sao ông không nói với cấp trên của tôi?

- Ông ý kia kìa.

- Đâu?

- Người mặc sơmi trắng? Cà-vạt xanh?

- Vâng.

- Đúng ông ta đấy.

- Hói trước?

Bọn họ dùng tiền để mua các công ty khác. Đấy là tiền của chúng ta.

A, có anh cảnh sát đây rồi. Tôi muốn nhân danh công dân bắt giữ CEO,

- Ông Blankfein.

- (cười)

Nhưng có anh ở đây thì anh có thể giúp tôi rồi.

- Xin mời ra ngoài mà bắt.

- 170 tỷ tiền đóng thuế của chúng tôi.

- Ông không được phép vào đây.

- Nhưng tôi đến để bắt người mà.

- Tôi đến để bắt người.

- Ra ngoài mà bắt, thưa ông.

- Tôi không ra ngoài bắt được. Họ ở trên nhà cơ mà.

- Tôi sẽ bắt ông đấy, thưa ông.

- Ông có thể bắt người khác à?

- Nếu ông có thể bắt người thì tôi cũng có thể.

- Mời ông ra khỏi tòa nhà.

- Ông còn muốn ai khác ra khỏi tòa nhà nữa?

- Quay phim và đội của ông.

- Mời các ngài ra ngoài.

- Họ không biết tiếng Anh.

- Donde?

- Bọn chúng đã vi phạm quá nhiều luật, anh biết không?

- Đấy là tiền. Đấy là ăn cắp, là lừa đảo. Tôi sẽ mang tiền trả lại cho Ngân khố Mỹ bằng cái xe này. An toàn lắm. Cứ tin tôi.

 (Hự)

Chỉ có chút gợi ý rất nhỏ nhoi về những điều không thể tưởng tượng nổi có thể sẽ xảy ra, đó là...quần chúng trên khắp nước Mỹ trở nên phẫn nộ với những người giàu. Thật đáng hổ thẹn!

Thật đáng hổ thẹn!

Shawn: Những kẻ đã trở nên giàu có ở đất nước này trong vài thập kỷ qua đã không hề làm những việc mà mọi người mong muốn. Bọn chúng đã chơi những trò chơi mà kết quả đã làm tổn hại tất cả mọi người.  Một thứ bệnh dịch đã lây lan trong nền kinh tế.

Moore: Việc dân Mỹ phản đối những người giàu là bất bình thường bởi luôn có một củ cà rốt được treo trước mũi chúng ta, rằng chúng ta cũng có thể giàu có như họ một ngày nào đó. Dân chúng bắt đầu mất lòng tin vào chuyện này. Và điều đó khiến những kẻ giàu khiếp sợ. Bởi chúng nghe thấy từ phía xa có điều gì đó đang tiến đến gần và đó không phải là một ly rượu cốc-tai. Đó là đám đông khủng khiếp. Chúng ta đã sẵn sàng đưa đất nước này chuyển sang một hướng đi cơ bản mới. Đó là những điều đang xảy ra ở nước Mỹ lúc này. Sự thay đổi chính là điều đang xảy ra trên đất Mỹ.

Moore: Gớm thật. Đây không phải là điều Phố Wall mong muốn. Nhỡ ông ta thắng thì sao? Điều gì sẽ xảy ra với sinh nhai của chúng? Vậy nên "bổn cũ soạn lại", chúng ra sức ném tiền vào ông ta. Goldman Sachs trở thành nhà ủng hộ tư nhân số một của ông ta với gần 1 triệu tiền ủng hộ. Nhưng chúng vẫn chưa nắm chắc được ông ta sẽ làm gì.

Ông ta nghĩ gì về chúng và kế sinh nhai của chúng?

Quan điểm của tôi là nếu nền kinh tế là tốt với người dân ở dưới đáy cùng, thì nó tốt với tất cả mọi người.

Thượng nghị sĩ Obama định sẽ chia đều của cải.

Gã thợ hàn Joe nói với ông ta cái kế hoạch ấy nghe cứ như là CNXH.

 (Nhạc Liên Xô)

Joe: Tôi yêu nước Mỹ. Tôi muốn đảm bảo rằng nó vẫn là nền dân chủ chứ không phải một xã hội XHCN. Tôi cho rằng ông ta sẽ mang đến CNXH nếu ông ta có dù chỉ nửa cơ hội thôi. Tôi không tin Obama tí nào hết. Tôi đã rời Châu Âu 4 thập kỷ trước bởi vì CNXH đã giết chết mọi cơ hội ở đó.

''Ai đó phải nhường một phần bánh của mình để ai đó khác được khá hơn''.

Tôi muốn cả cái bánh của tôi cơ.

Barack Obama là một kẻ XHCN, đơn giản là thế.

Moore: Chiến dịch hù dọa không thành công.

Trên thực tế, bọn họ càng gọi Obama là một kẻ XHCN, thì ông ta càng vượt lên trong cuộc trưng cầu ý kiến. Và bởi họ sử dụng từ đó quá nhiều, đâm ra thế hệ trẻ lại tò mò về ý nghĩa của nó. Có rất ít người trẻ biết rằng, có một người XHCN thực thụ trong Thượng viện Hoa Kỳ. Tất nhiên là ông ta tới từ bang của dân gay - Vermont.

 (Đúng thế)

Ông nói mình là người XHCN. Điều đó nghĩa là gì?

Là dân chủ xã hội, nghĩa là chức năng của nhà nước là đại diện cho tầng lớp trung lưu và người lao động. Chứ không chỉ là cho những kẻ giàu và quyền thế. Một trong những sai lầm của chúng ta là đã trở nên quá sùng bái sự tham lam. Chúng ta đưa lên trang nhất các tạp chí hình những gã kiếm được hàng tỷ đô-la. Chúng ta đã bỏ qua những cảnh sát, lính cứu hỏa, giáo viên, y tá, những người đang hàng ngày làm rất nhiều để nâng cao đời sống nhân dân. Chúng ta phải thay đổi hệ giá trị của mình.

Moore: Hmm, nghe cũng không tệ lắm. Nghe như thứ mà có lẽ chúng ta nên thử xem.

Chỉ trong vài tháng, Cuộc trưng cầu của Rasmussen cho thấy giờ chỉ có 37% những người trẻ ủng hộ CNTB hơn là CNXH.

Tôi hi vọng nền kinh tế sẽ...

 (đám đông reo hò)

Vào lúc 11 giờ, chúng tôi tuyên bố, Barack Obama đã đắc cử Tổng thống của Hợp chủng quốc Hoa Kỳ.

 (tiếng reo hò)

Moore:  Chỉ 2 năm trước nếu ai đó dự đoán về phút giây thế này, người đó sẽ bị coi là kẻ điên. Nhưng mọi thứ đổi thay nhanh vậy đấy. Chỉ trong thoáng chốc, thế là vĩnh biệt nước Mỹ cũ rồi. Cả đất nước sôi lên với thắng lợi của ông ta. Và người ta đột nhiên được truyền cảm hứng để làm những việc mà trước giờ họ chưa từng làm.

Như vị Cảnh sát trưởng ở Detroit người quyết định đã đến lúc phá vỡ luật lệ để giúp đỡ mọi người.

Warren Evans:  Các bạn không thấy lạ sao khi họ xin cứu trợ của chính phủ? Tôi nghĩ đó không phải ý định thực của họ.

Đài phát thanh 1-0-1.

Tôi nghĩ thị trường tự do nghĩa là bơi hay chìm. Tôi chỉ toàn thấy người ta chìm và khóc như con nít xin sự giúp đỡ của những người khác. Hôm nay, tôi sẽ đình chỉ mọi vụ tịch biên nhà thế chấp ở Hạt Wayne. Tôi không thể tỉnh bơ mà để mặc thêm nhiều gia đình lâm vào cảnh mất nhà bởi bị tịch biên chờ bán.

Moore: Các ngân hàng sẽ nghĩ gì khi thấy pháp luật mà họ dựng nên để bảo vệ lợi ích của mình trở nên lật ngược?

- Ông có nghĩ thị trường tự do  đã làm hỏng Detroit không?

- À, tôi nghĩ là thị trường tự do đã làm hỏng cả đất nước.

- Điều này thật điên rồ.

- Những khu dân cư bị hủy hoại hoàn toàn bởi quá nhiều ngôi nhà đã bị tịch biên. Và bạn sẽ băn khoăn, không biết đây là Mỹ hay một nước thế giới thứ 3 nào đó? Chúng ta đang làm gì ở đây vậy? Cho tới khi mọi việc trở nên tồi tệ đến mức người dân chẳng thể làm gì khác ngoài nổi dậy, và đó được gọi là cách mạng.

Và đôi khi cách mạng bắt đầu từ những nơi không ngờ đến.

Moore: Sống trong thùng một chiếc xe tải sau khi ngôi nhà thuộc sở hữu 22 năm của họ bị ngân hàng tịch biên, gia đình Trody ở Miami, được sự giúp đỡ của những hàng xóm, đã đứng lên giải quyết vấn đề. Nhân danh gia đình và cộng đồng, chúng tôi giải phóng ngôi nhà cho gia đình này. Cắt cái biển xuống. Vứt nó đi.

- (tiếng vỗ tay)

- Yay!

Khi tôi nói "Cộng đồng", tất cả nói "Sức mạnh".

- Cộng đồng!

- Sức mạnh!

- Cộng đồng!

- Sức mạnh!

Moore: Không lâu sau,  cái gã từ ngân hàng, người đã trục xuất họ, quay lại. Thấy cái này không? Tôi muốn anh lấy hình cái này. Các người đang xâm nhập bất hợp pháp. Chúng tôi đã trục xuất nhưng bọn họ lại trở về. Vâng. Tôi cần cảnh sát hỗ trợ.

Khi những ngôi nhà này không có người ở giá trị của tất cả những nhà khác cũng giảm theo. Nên nếu anh để những người này ở lại căn nhà thì điều đó không chỉ giúp họ...Bà phải hiểu là nếu những người này nếu ngân hàng để họ trở lại nhà, thì ngân hàng sẽ mất cơ hội bán nhà cho ai đó khác.

Ngân hàng đang bán ối nhà lúc này rồi mà. Nhưng nếu ngân hàng để tất cả mọi người trở về nhà của mình. Thì mọi người sẽ có chỗ ở chứ sao.

Moore: Người dân chống lại là một biểu hiện bất thường. Vì thế 9 xe cánh sát đã đáp lại lời cầu viện. Với một khu rộng thế này, tốc độ phản ứng ấy thật ấn tượng.

- Anh không có quyền.

- Tôi không nói tôi có quyền. Tôi chỉ nói bà ấy không muốn bị cách ly. Bà không phải trả lời câu hỏi nào hết. Bà không có gì phải nói với họ cả.

Moore: Nhưng nhà Trody kiên cường bám trụ. Chúng tôi chẳng có nơi nào khác cả.

- Đây đã là kế hoạch dự phòng rồi. Chúng tôi buộc phải sống trong thùng xe. Đó đã là kế hoạch B. Chúng tôi chẳng có kế hoạch C nữa. Đây là bà của chúng tôi và chuyện này thật vô lý. Bà đã sống 22 năm trong căn nhà này và giờ anh muốn đuổi bà đi? Anh cảm thấy gì khi ngày nào cũng đi đuổi người khác ra khỏi nhà? Anh nên ở nhà thay vì làm những việc như thế. Tiền chính phủ liên bang đưa ngân hàng đi đâu cả? Chúng tôi mới nên tố cáo anh tội xâm nhập vì đây là nhà của chúng tôi.

 (đám đông kêu to)

- Đi thôi.

- Chúng ta làm tốt lắm.

- Thành công rồi.

Moore: Cảnh sát và người của nhà băng bị đuổi trở về. Không có gì mạnh hơn sức mạnh của dân. Và sức mạnh của dân không khuất phục. Nói gì?

Không có gì mạnh hơn sức mạnh của dân.

Và sức mạnh của dân không khuất phục.

Nói gì?

Đừng rời bỏ nhà mình. Vì bạn biết không, khi những công ty ấy nói rằng chúng nhận nhà thế chấp của bạn, trừ khi bạn có luật sư có thể móc ngoặc với chúng trong vụ thế chấp, bạn sẽ chẳng có khoản thế chấp nào cả. Và bạn sẽ thấy rằng không ai tìm được những giấy tờ đó ở Phố Wall.

Vì vậy, hỡi nhân dân Mỹ, hãy bám trụ lấy ngôi nhà của bạn. Đừng rời bỏ nó như ở Ohio và Michigan, ở lndiana và lllinois, hay ở những nơi khác, nơi người dân bị đối xử như đồ đạc. Và Quốc hội này chính là một thứ chướng ngại vật.

Moore: Wow. Không phải ngày nào cũng được thấy một thành viên Quốc hội cổ vũ sự nổi loạn công khai.

Trở lại Chicago, những công nhân của Cộng hòa Cửa sổ và Cửa có một ý tưởng hay. Sau khi nghĩ lại, họ quyết định, không thể chấp nhận bị sa thải mà không thông báo, mà không có trợ cấp nghỉ việc và mất việc và trợ cấp y tế thì bị cắt bỏ. Họ đã lên một kế hoạch.

Nói với Ngân hàng Hoa Kỳ và những người chủ công ty rằng nước Mỹ đã sang trang mới rồi. Họ sẽ không rời khỏi tòa nhà cho đến khi được trả những thứ thuộc về họ. Phải, đó chính là kiểu "đình công ngồi" cổ lỗ.

Người đàn ông: Chúng tôi hiểu rằng có thể người ta đã rơi vào một vài thương vụ tồi tệ. Nhưng thế thì sao? Chúng tôi không thực hiện các thương vụ ấy. Chúng tôi chỉ làm cửa và cửa sổ thôi. Tại sao chúng tôi lại bị trừng phạt?

Moore: Những lãnh đạo công đoàn và công nhân đã chuẩn bị đối mặt với sự bố ráp của cảnh sát chắc chắn sẽ tới.

- Tôi sẽ thử liều một lần.

- Ông đã sẵn sàng bị bắt giam?

- Tôi sẵn sàng bị bắt giam nếu điều đó là cần thiết. Chúng tôi đã ở đây từ hôm qua và sẽ không đi đâu hết. Chúng tôi chấp nhận tất cả vì chuyện này.

Moore: Chẳng bao lâu, giới truyền thông xuất hiện. Và với thái độ của cả đất nước đối với gói cứu trợ, ngay cả những phát thanh viên trên TV cũng chẳng còn thông cảm với các ngân hàng.

Ở Chicago, có một nhóm công nhân nhà máy, như tất cả chúng ta, những người đã nộp thuế để cứu trợ nền tài chính. Giờ những công nhân bị cho nghỉ việc này đang yêu cầu Ngân hàng Hoa Kỳ chi một phần tiền cứu trợ cho họ.

Họ nói ''Những kẻ cướp ngân hàng Hoa Kỳ''. Nếu những người nộp thuế như chúng ta đã cho các công ty như Ngân hàng Hoa Kỳ  cả gói cứu trợ, thì chí ít họ cũng nên dùng tiền đó để cho những công nhân và công ty Mỹ chứ.

Người phụ nữ: 25 tỷ cho Ngân hàng Hoa Kỳ. Sao người ta có thể ngủ yên khi làm những chuyện như thế?

Tôi không hiểu. Cứu trợ bọn họ để làm gì nếu việc làm thì vẫn không có?

Moore: Cuộc đình công kéo dài nhiều ngày. Cảnh sát vẫn chưa đến. Nhưng một người con của ngành thép Chicago đã tới. Tình cờ ông cũng là giám mục của Chicago.

Thưa các quý vị,

Tôi là Giám mục James Wilkowski. Tôi biết tất cả các bạn đang trải qua một thử thách rất lớn. Các bạn đang dạy cho thế hệ trẻ của chúng ta rằng công bằng phải thách đấu với sự bất công. Tôi sinh ra ở miền đông nam xa xôi của Chicago và tôi đã chứng kiến những gì xảy ra khi tất cả nhà máy thép biến mất. Và tôi đã thấy nó ảnh hưởng thế nào đến những gia đình. Nhưng lần này chúng tôi ở bên các bạn. Chúng tôi sẽ không bỏ rơi các bạn. Nhân danh Cha, Con, và Thánh thần. Amen.

Thánh thể của Chúa.

Thánh thể của Chúa.

Thánh thể của Chúa.

Tổng thống Obama:  Trong trường hợp này, khi những công nhân ở Chicago đấu tranh đòi lương thưởng mà họ đã lao động để có. Tôi nghĩ họ hoàn toàn đúng. Những gì xảy ra với họ phản ánh những điều đang diễn ra trong khắp nền kinh tế.

Phóng viên: Ông ấy nói: ''Những gì xảy ra với họ phản ánh những điều đang diễn ra...''

Phóng viên #2: Ông ý nói những gì xảy ra với những công nhân này phán ánh những điều đang diễn ra trong cả nền kinh tế.

Tôi đã xem buổi họp báo của Obama sáng nay. Thế là tôi rời giường và quyết định điều tốt nhất tôi có thể làm là tiếp tế cho họ. Nên tôi mang ít thức ăn đến.

- Tôi mang xăng-uých.

- Ôi, tốt quá.

Moore: Rất nhiều người dân Chicago đã tới ủng hộ các công nhân.

Phóng viên: Những công nhân này đã trở thành biểu tượng quốc gia cho hàng ngàn người lao động trên khắp cả nước.

Phóng viên #2: Cuộc bãi công ngồi đã gây chú ý với các chính trị gia những người cho đấy là minh chứng cho sự bất cân bằng giữa Phố Wall đang nhận trợ cấp chính phủ với Phố Dân chúng đang bị coi rẻ.

Moore: Những câu hỏi bắt đầu nảy sinh: Đây có phải là khởi đầu cho một cuộc nổi dậy của công nhân chống lại Phố Wall không?

Mọi người đoàn kết lại.

Chúng ta sẽ không bao giờ thất bại.

Cứu trợ công nhân chứ không phải ngân hàng.

Moore: Những cam kết hỗ trợ thức ăn và tiền bạc ùn ùn đổ về.

Người phụ nữ: Nó đã vượt quá những gì chúng tôi tưởng tượng ban đầu. Giờ thì chúng tôi có thể mơ tưởng một chút. Thậm chí chúng tôi đã thảo luận nếu mà chúng tôi thử cùng nhau tự điều hành công ty thì sao?

Chúng tôi không có tiền. Chúng tôi không phải nhà tư bản. Chúng tôi đã thảo luận đại loại như thế và những công nhân đang nghĩ về chuyện này. Đó là điều rất khó, vì nếu cả đời bạn đã được bảo rằng rằng mọi thứ là như những gì người ta nói với bạn, thì muốn nghĩ mình có thể làm khác đi cũng khó lắm.  Chúng tôi xuất hiện khắp các bản tin thời sự.

Mọi người chú ý đến bạn vì các bạn truyền cảm hứng cho họ.

(tiếng Tây Ban Nha)

Moore: Sau 6 ngày bãi công Ngân hàng Hoa Kỳ nhận thấy đã quá đủ. Tốt hơn là nên trả tiền cho công nhân và hi vọng cuộc cách mạng nho nhỏ của họ tan mất. Thế là ngân hàng và công ty chấp thuận những yêu sách của công nhân.

Chúng ta thành công rồi!

Chúng ta thành công rồi!

Mỗi công nhân sẽ được nhận trung bình gần 6000 đô-la. Nhưng có điều còn ý nghĩa hơn tiền bạc. Đó là những gì có thể đạt được khi những người công nhân biết tổ chức lại và đấu tranh cho sự công bằng.

Chỉ cần đấu tranh, đấu tranh, đấu tranh, đấu tranh đòi những điều cơ bản nhất mà lẽ ra người ta đương nhiên phải có và thuộc về họ một cách hợp pháp.

Chúng tôi đã đấu tranh quyết liệt vì những điều cơ bản nhất trong cuộc sống.

Moore: Đó là cuộc đấu tranh mà tất cả đã quá rõ ở Flint, Michigan.

Ở đó, chú tôi cùng những bè bạn công nhân đã lần đầu tiên hạ gục những tập đoàn hùng mạnh đã thống trị cuộc sống của họ. Đó là hôm trước Giao thừa năm 1936. Hàng trăm đàn ông và phụ nữ đã chiếm lấy các nhà máy của GM ở Flint và khống chế chúng trong suốt 44 ngày. Họ là công đoàn đầu tiên đã đánh bại một tập đoàn công nghiệp. Và hành động của họ đã mang đến sự ra đời của tầng lớp trung lưu.

Nhưng ngày đó trong cuộc bãi công ngồi ở Flint, cảnh sát và đám côn đồ của công ty không chịu đứng ngoài. Một tối, sau một cuộc xung đột đẫm máu, Thống đốc bang Michigan, được sự ủng hộ của Tổng thống Mỹ, Franklin Roosevelt, đã cử vệ binh quốc gia đến. Nhưng súng ống của các vệ binh không được sử dụng để chống công nhân. Mà chúng quay về phía cảnh sát và lũ du côn được thuê mướn, yêu cầu chúng phải để công nhân yên.

Ngài Roosevelt tin rằng, những người công nhân có quyền bày tỏ sự phẫn uất.

Bảy năm sau đó, Tổng thống Roosevelt đã quá ốm yếu không thể tới Đồi Capitol đọc diễn văn thường niên trước Quốc hội.

Thưa các quý vị, đây là Tổng thống Hoa Kỳ. Theo thông lệ, tôi sẽ trực tiếp đọc bài diễn văn thường niên.

Moore: Vì vậy, ông đã đọc nó từ Nhà trắng qua sóng phát thanh.

Khi diễn văn kết thúc,  ông đã yêu cầu các camera thời sự bước vào phòng của mình  bởi ông muốn người dân Mỹ  được thấy một phần đặc biệt của bài phát biểu. Vị Tổng thống Hoa Kỳ ấy đã bước một bước dài bằng việc đề xuất Đạo luật về Quyền Công dân thứ hai với Quốc hội.

Ngày hôm nay, những chân lý kinh tế đã được chấp nhận một cách hiển nhiên. Một Đạo luật về Quyền Công dân thứ hai trong đó những cơ sở mới cho sự an ninh và thịnh vượng có thể được thiết lập cho tất cả mọi người bất kể địa vị, chủng tộc hay tín ngưỡng. Trong sô đó có: Quyền được có việc làm hữu ích và được trả công;  Quyền được kiếm sống đủ nhu cầu cơ bản về thức ăn, quần áo và giải trí; Quyền của mọi nông dân được trồng và bán sản phẩm của họ với thu nhập đủ để cho anh ta và gia đình một cuộc sống tươm tất; Quyền của mọi doanh nhân, lớn cũng như nhỏ, được làm ăn trong bầu không khí tự do, tự do khỏi những sự cạnh tranh bất công và chi phối bởi độc quyền trong cũng như ngoài nước; Quyền của mọi gia đình được có nhà ở tử tế; Quyền được có chăm sóc ý tế cơ bản và cơ hội đạt đến và hưởng thụ sức khỏe tốt lành; Quyền được bảo vệ cơ bản về kinh tế khỏi những lo sợ về tuổi già, bệnh tật, tai nạn, và thất nghiệp; Quyền được hưởng một nền giáo dục tốt. Tất cả các quyền ấy mang lại sự an toàn. Và sau khi cuộc chiến này đã thắng lợi, chúng ta phải chuẩn bị để tiếp tục tiến lên đòi việc thực thi những quyền ấy nhằm những mục đích mới cho hạnh phúc và an lành của con người. Vì trước tiên phải có yên ổn trong nhà,  nếu không đừng nghĩ tới hòa bình vĩnh cửu cho thế giới.

Moore: Roosevelt đã qua đời hơn một năm sau đó. Ông không sống để thấy được kết cục của cuộc chiến tranh. Đạo luật Quyền Công dân mới của ông không được ban hành. Giá như ông vẫn sống và thành công, thì mọi người Mỹ, bất kể chủng tộc,  đã có được những quyền  và công việc tử tế; một đồng lương đủ sống; chăm sóc sức khỏe phổ biến; một nền giáo dục tốt; một ngôi nhà vừa túi tiền; một kỳ nghỉ có lương; và một mức lương hưu cơ bản.

Không có điều nào được thực hiện.

Không người Mỹ nào được đảm bảo bất cứ điều gì.

Nhưng người dân Châu Âu và Nhật Bản thì có đầy đủ các quyền ấy. Sao lại thế được? Sau chiến tranh, những người Mỹ dưới thời của Roosevelt đã vượt đại dương tới giúp tái thiết Châu Âu.

Trong thời gian ấy, hiến pháp mới đã được soạn thảo cho những quốc gia chiến bại: Đức, Ý, và Nhật Bản.

Hiến pháp Ý đảm bảo quyền bình đẳng của nữ giới. Ngay từ năm 1947.

Hiến pháp Đức nói nhà nước có quyền tịch thu tài sản và tư liệu sản xuất vì lợi ích chung của cộng đồng.

Và đây là điều chúng ta đã viết cho người Nhật:  Mọi công nhân đều có quyền tổ chức công đoàn. Tự do học thuật được bảo đảm.

Suốt 65 sau đó, chúng ta đã không trở thành đất nước  như Roosevelt mong đợi. Thay vào đó, chúng ta thành ra thế này...

Còn nhớ, trong trận bão Katrina, tôi đã tự hỏi: ''Tại sao luôn là những người nghèo phải chịu mọi đau khổ? Sao không bao giờ thấy Bernie Madoff trèo lên mái nhà kêu gào giúp đỡ? Hay đầu sỏ của Citibank hay mấy gã nắm quỹ đầu tư tương lai của Goldman Sachs? Hay vị CEO của AlG?'' Chẳng bao giờ là những gã ấy cả, đúng không?

Vẫn luôn là những người chẳng bao giờ được chia miếng bánh vì những gã ấy đã chiếm cả rồi và chẳng để gì cho họ, để mặc họ chết. Tôi từ chối sống ở một đất nước như thế. Nhưng tôi sẽ không bỏ đi. Chúng ta sống ở một đất nước giàu nhất thế giới. Chúng ta xứng đáng một công việc tốt, chăm sóc sức khỏe, một nền giáo dục tốt, một ngôi nhà của chúng ta. Chúng ta xứng đáng có giấc mơ Roosevelt ấy. Và sẽ là tội ác nếu chúng ta không có được. Nhưng chúng ta sẽ không bao giờ có, chừng nào chúng ta còn có một hệ thống làm giàu cho số ít bằng sự trả giá của số đông.

CNTB là một con ác quỷ.

Và bạn không thể điều khiển ác quỷ. Bạn phải tiêu diệt nó và thay thế nó bởi một thứ gì đó tốt đẹp với tất cả mọi người. Và thứ đó được gọi là Nền Dân chủ.

Tội ác đã được thực hiện trong tòa nhà này. Tôi nhân danh công dân đến để thực hiện bắt giữ. Hãy xuống đây và bước ra khỏi tòa nhà. Đừng e sợ. Nhà tù Liên bang cũng tốt lắm.

Các bạn thân mến, tôi thực sự không thể làm thế này nữa trừ khi ai đó trong các bạn đang xem bộ phim này cùng gia nhập với tôi. Tôi hi vong bạn sẽ làm thế. Và xin bạn, hãy khẩn trương lên.

(Quốc tế ca)

Tôi tin rằng bộ máy ngân hàng còn đáng sợ hơn cả những đạo quân - Thomas Jefferson, 1816

Để biết cái chết của bạn đáng giá bao nhiêu với sếp hãy vào www.deadpeasants.biz

Lần sau bạn đi máy bay, hãy quyên góp cho chương trình "Xu lẻ cho phi công"

Của cải bị độc quyền hoặc nằm trong tay số ít  là tai họa đối với nhân loại - John Adams, 1765

Cứ 7,5 giây, ở Mỹ lại có thêm một ngôi nhà bị tịch biên

Chỉ nên sở hữu đủ của cải cho cuộc sống. Phần còn lại thuộc về nhà nước - Benjamin Franklin

Công ty tịch biên đã rời khỏi Flint để lại địa chỉ hòm thư và thêm nhiều người thất nghiệp

Wal-Mart đã ngừng mua bảo hiểm tử vong dân đen nhưng vẫn gọi nhân viên là "cộng tác viên"

8 tháng sau khi đòi lại nhà, ngân hàng đã từ bỏ việc trục xuất nhà Trody ở Miami. Hiện giờ họ vẫn đang sống trong ngôi nhà của mình.

Trong cuộc đấu tranh giai cấp, giai cấp tôi đã thắng. Nhưng lẽ ra họ không nên thắng - Warren Buffett

Ngô Đăng Toàn - Đại học Quốc gia Hà Nội