Thứ Tư, 19 tháng 3, 2008

Nghĩ về "thế giới phẳng"

Tớ đã suy nghĩ về cái gọi là "Thế giới phẳng" của Thomas L. Friedman ngay từ khi đọc cuốn sách của ông. Thú thật là tớ cũng chẳng đọc hết cuốn sách nhưng cũng đã hiểu cái ý của ông muốn nói, thế giới đang trở nên "phẳng" sau cuộc Cách mạng về Công nghệ thông tin của khoa học kỹ thuật hiện đại, con người đã có thể vượt thời gian và không gian để thực hiện nhiều công việc mà trước đây không thể làm. Nhưng ở một góc nhìn khác tớ lại thấy cái gọi là "thế giới phẳng" đó chẳng qua chỉ là sự "thích nghi" của các nhà tư bản đối với những khó khăn về kinh tế trong thời hiện đại hòng đem lại lợi nhuận nhiều hơn cho chính họ mà thôi. Định viết về điều này từ lâu nhưng thực sự hôm nay khi đọc blog của K.I.M mới khiến tớ viết ra.

Hãy quay lại một chút với lịch sử Việt Nam thời những năm thực dân Pháp xâm lược Việt Nam nhằm mục đích mở rộng thị trường tiêu thụ và tìm kiếm nguyên liệu phục vụ cho các nhà máy sản xuất ở Pháp. Và nay, các ông chủ tư bản đã dần dần chuyển những nhà máy sản xuất sang các nước thứ 3. Thay vì phải vận chuyển nguyên liệu về nước để sản xuất sản phẩm thì họ lấy ngay những nguyên liệu và nhân công giá rẻ tại chính những nước mà họ đặt nhà máy để sản xuất và rồi xuất khẩu đi khắp thế giới. Chẳng cần đến những cuộc chiến tranh quá ồn ào, các nhà máy liên doanh, đầu tư trực tiếp đang được xây dựng rất nhiều ở Việt Nam. Tài nguyên đang được khai thác triệt để, môi trường sống đang bị tàn phá...và rồi khi những nhà máy của họ rút đi, chẳng biết những công nghệ mới nào mà chúng ta sẽ học được ? Hậu quả chắc chắn không thể thấy ngay được trong 5 hay 10 năm...nhất là những hậu quả về môi trường.

Quay lại vấn đề của K.I.M, tớ thấy: Trong bất cứ xã hội nào cũng đều tồn tại những bất công (có lẽ trừ xã hội "cộng sản nguyên thủy" và "chủ nghĩa Cộng sản" - theo quan niệm của Mác). Nhưng ở nước đang phát triển (mà nói cho chính xác là chậm phát triển) như Việt Nam thì những bất công đó càng thể hiện rõ nét bởi sự phân hóa xã hội giữa giầu - nghèo mới đang diễn ra. Chỉ cố gắng để hạn chế sự bất công đó thôi.

6 nhận xét:

  1. hehe, một mặt kh�c của Thế Giới Phẳng l� sự nhấn mạnh những cơ hội m� nhiều nước đang ph�t triển c� v� sẽ l� ưu thế cạnh tranh với c�c nước ph�t triển chứ. Nếu như c�c "bạn gi�u" t�m c�ch th�ch nghi v� tận dụng c�c "bạn ngh�o" th� c�c bạn ngh�o m� điển h�nh ở đ�y l� India cũng đ� tận dụng qu� tốt ưu thế để trở th�nh đối thủ đ�ng gớm. Chẳng phải đ� cũng l� sự th�ch nghi nổi trội sao ?

    Nếu nh�n một c�ch tổng quan, thế giới phẳng như 1 chiếc m�m m� kẻ thắng, người thua, kẻ gi�u, người ngh�o đếu c� cơ hội giống như nhau. Vấn đề nằm ở chỗ ai nắm bắt được thời cơ v� biến điểm yếu th�nh tiềm năng cạnh tranh của m�nh.

    B�i học đắt gi� cho VN như b�c n�i nằm ở chỗ phẳng hay nghi�ng, c�ng ko nằm ở chiến tranh ồn �o m� nằm ở tầm nh�n. Learning cycle c� thể bắt đầu từ kinh nghiệm đau thương, c� thể bắt đầu từ việc thử nghiệm. May be we are in the first stage hehe

    Trả lờiXóa
  2. �, em disagree với b�c vụ bảo ở nước ngh�o như VN ph�n h�a gi�u ngh�o lớn nh�. Ch�nh nước m�nh khoảng c�ch gi�u ngh�o mới hẹp, sang c�c nước tư bản, ph�n cấp dữ dội hơn nhiều � hehe

    Trả lờiXóa
  3. 1./ Về mặt l� thuyết th� đ�ng l� "thế giới phẳng" tạo ra những cơ hội cho nhiều nước ph�t triển vươn l�n. Tuy nhi�n tr�n thực tế th� c�c nước đang ph�t triển lại thua thiệt rất nhiều đối với c�c nước ph�t triển bởi KHKT lạc hậu,d�n tr� chưa cao (để theo kịp với KHKT ti�n tiến)...V� vậy, "c�i m�m" b�y ra...nhưng c�c nước đang ph�t triển d� c� muốn cũng kh� c� thể "gắp".
    2./ Anh đ� viết:"ở nước đang ph�t triển (m� n�i cho ch�nh x�c l� chậm ph�t triển) như Việt Nam th� những bất c�ng đ� c�ng thể hiện r� n�t bởi sự ph�n h�a x� hội giữa giầu - ngh�o mới đang diễn ra" chứ kh�ng c� n�i l� ở những nước đang ph�t triển th� ph�n h�a gi�u ngh�o lớn hơn ở những nước ph�t triển. L� do l� v� ở những nước tư bản họ cũng đ� c� một cơ chế "an sinh x� hội" kh�n kh�o để che lấp bớt những khoảng c�ch giầu ngh�o c�n ở những nước đang ph�t triển th� cơ chế n�y chưa được tạo lập một c�ch vững chắc n�n khoảng c�ch n�y c� thể thấy được một c�ch r� n�t...

    Trả lờiXóa
  4. 1. Hehe, Ấn Độ chả gắp hết phần của c�c bạn US trong thị trường kế to�n v� t�i ch�nh c�n g� ? Ấn Độ v� Sing chả nuốt gọn thị trường nh�n c�ng trả lời điện thoại tự động của Australia v� US l� g�. Việt Nam chẳng đang trở th�nh 1 nơi b�n lao động cho c�c c�ng ty tư bản l� g� ? Cơ hội kh�ng chờ đợi những nh�n nhận m� chờ đợi hoạt động. Với em, sms của cuốn s�ch l� thế h� h�.

    2. Em lại kh�ng t�n đồng với � kiến của anh lắm. Sự ph�n h�a gi�u ngh�o kh�ng được x�c định bằng h�m số an sinh x� hội. N� nằm ở tư tưởng, c�i nh�n v� sự đối đ� của cộng đồng với người ngh�o. Người ngh�o cũng c� người ngh�o về vật chất, c� người ngh�o về m�i trường sống v� c� người ngh�o v� b�c lột những gi� trị tinh thần. Nếu x�t tr�n b�nh diện ngh�o th� nhiều nước tư bản c�n r� n�t hơn h� h�...

    Kho�i nhỉ, anh em m�nh tranh luận te tua

    Trả lờiXóa
  5. Thảo luận te tua l� điều tốt m�...h� h�.
    1./ Đ�ng l� Ấn Độ v� Sing đ� nuốt gọn thị trường t�i ch�nh v� kế to�n cũng như trả lời điện thoại tự động của US v� Australia nhưng ch�nh điều đ� chứng minh rằng:Đ� l� sự "th�ch nghi" của c�c nh� tư bản đối với những kh� khăn về kinh tế để đem lại lợi nhuận cao nhất cho ch�nh m�nh. Tại sao? V� nh�n c�ng lao động v� gi� dịch vụ đ� ở c�c nước ph�t triển l� qu� cao, nếu họ l�m ở nước họ th� sẽ kh�ng c� lợi nhuận (hoặc rất �t). VN đang trở th�nh một thị trường b�n lao động cho c�c c�ng ty tư bản bởi gi� lao động phổ th�ng ở VN gi� rẻ đem lại lợi nhuận cao cho c�c c�ng ty tư bản. Tuy nhi�n, về mặt l�u d�i kh�ng n�n coi lao động gi� rẻ l� lợi thế cạnh tranh bởi lợi thế n�y sẽ mất đi trong thời gian ngắn.Ở tr�n mới chỉ l� 1 g�c của "thế giới phẳng" bởi mới chỉ l� vấn đề nh�n c�ng lao động, c�n g�c thứ 2 như anh đ� đề cập th� đ� l� t�i nguy�n của những nước m� c�c c�ng ty tư bản đặt nh� m�y sẽ được khai th�c triệt để.Đ�ng l� cơ hội kh�ng chờ đợi nhưng d�n tr� th� rất mất thời gian mới n�ng l�n được bởi thời nay người ta cần đến lao động c� tr�nh độ (như Ấn Độ v� Sing) chứ kh�ng cần những lao động phổ th�ng.
    2./Đ�ng l� sự giầu ngh�o kh�ng phải x�c định bằng h�m số an sinh x� hội nhưng như anh đ� comment ở tr�n:"...những nước tư bản họ cũng đ� c� một cơ chế "an sinh x� hội" kh�n kh�o để che lấp bớt những khoảng c�ch giầu ngh�o c�n ở những nước đang ph�t triển th� cơ chế n�y chưa được tạo lập một c�ch vững chắc n�n khoảng c�ch n�y c� thể thấy được một c�ch r� n�t...". C� thể giải th�ch r� hơn như thế n�y: V� những nước tư bản c� cơ chế "an sinh x� hội" n�n họ đ� kh�n kh�o che lấp được khoảng c�ch giầu ngh�o thực của họ chứ thực chất khoảng c�ch giầu ngh�o của họ vẫn rất lớn. Ở c�c nước đang ph�t triển th� cơ chế "an sinh x� hội" chưa được tạo lập một c�ch vững chắc n�n khoảng c�ch giầu ngh�o bị hiển thị r� n�t tr�n tất cả c�c "b�nh diện ngh�o"...

    Trả lờiXóa
  6. 1. Kh�i niệm tư bản th�ch nghi thực ra chỉ l� step 1 trong bậc thang l�m gi�u, chi ph� cơ hội v� rủi ro. Anh đang nh�n từ ph�a g�c nh�n của tư bản. Lập luận của anh về sự tận dụng lợi nhuận kh�ng sai song x�t hai chiều v� 2 mặt của 1 vẫn đề, c�i được v� th�ch nghi của c�c nước đang ph�t triển cũng lớn kh�ng k�m. a) D� tư bản c� b�c lột đến đ�u, chi ph� đầu v�o để x�y dựng cơ sở hạ tầng v� n�ng cao của đội ngũ điều h�nh l� một input to lớn m� với tiềm lực hiện nay của c�c nước ngh�o họ ko c� được nếu ko c� hỗ trợ. Ấn c� tr�nh độ khoa học kỹ thuật lớn + ưu thế vượt trội về phần mềm + IT, nhưng nếu kh�ng c� đ�n bẩy l� c�c kh�a đ�o tạo từ chuy�n gia của US về hệ thống t�nh thuế v� giữ bảo mật của US, Ấn kh�ng thể trở th�nh mối đe dọa số 1 của US v� tương lai việc l�m trong lĩnh vực n�y kh�ng tồn tại cho người US trong 15 năm tới. Chảy m�u chất x�m theo Fred kh�ng chỉ từ c�c nước đang ph�t triển sang c�c nước ph�t triển m� ngược lại. Phẳng l�, thẳng tắp. Lập luận rằng c�c nước gi�u tận dụng th�ch nghi chỉ l� đi từ điểm A sang đường B của 1 đường thẳng c�i nh�n những năm 2008 trở về trước. Tương lai ? L� ch�nh chiến lược đường đi của c�c nước ngh�o.

    Trong trường hợp 1 của Việt Nam, b�n lao động gi� rẻ v� lao động phổ th�ng sẽ trở th�nh nhu cầu thiết yếu. Khi d�n số ai cũng muốn học những ng�y khoa học vĩ đại, marketing v� Legal, một khoảng trống của thị trường cho những hoạt động ch�n tay nhưng quan trọng trong cuộc sống đang bỏ ngỏ. Ở �c, 1 người lập tr�nh chỉ kiếm được 25AUD một giờ l�m c�n 1 người sửa đường ống nước (chủ yếu l� người Ch�u � l�m) kiếm được 120 AUD. Một chiến lược marketing hay business th�nh c�ng dựa v�o right market target and market segment.

    Nếu nh�n lại c�c lĩnh vực cạnh tranh cần chất x�m, ưu thế của VN cũng kh�ng k�m đ�u anh. H�y nh�n v�o c�c c�ng ty phần mềm của Mỹ, của �c xem, anh sẽ ngạc nhi�n v� % l�nh đạo v� điều h�nh l� VN đấy nh�. C� lẽ opportunities lu�n đi với risks, cho cả 2 b�n - d� gi�u hay ngh�o, d� ph�t triển hay đang ph�t triển.

    2. H� h�, hiểu � của anh nhưng ở ABCD - thuộc c�c nước ngh�o, an sinh x� hội cho thằng gi�u vẫn tốt hơn thằng ngh�o ạ. C�i m� anh n�i l� b�nh đẳng x� hội giữa con người trong c�ng một cộng đồng chăng ? chứ c�i anh giải th�ch kh�ng phải l� khoảng c�ch gi�u ngh�o, em nghĩ thế h� h� ?

    Trả lờiXóa